Skip to main content

Pensioenfonds en inflatie

Seminar 21 september 2022, 12:30
HILTON Hotel Rotterdam

De wereld is veranderd. Inflatie vormt voor de eerste keer sinds een generatie een groot risico. Dit seminar ging over hoe pensioenfondsen kunnen omgaan met dit risico, in het huidige en in het komende stelsel, en vanuit verschillende invalshoeken:

  • Zorgplicht: hoe komt een pensioenfondsbestuur tot communicatiebeleid over gevolgen van inflatie voor de koopkracht van de pensioenen?
  • Nieuw stelsel: lost het komende stelsel het probleem op van koopkrachtverlies voor de deelnemer? Zo nee, hoe dan verder?
  • Vermogensbeheer: is het tijd voor pensioenfondsbesturen om de aannames en scenario's van het ALM-beleid te herzien nu de wereld sinds de afgelopen drie jaar drastisch is veranderd?

Voorlopig programma

Sprekers & presentaties

12:30

Hoe redden we ons pensioen?

drs. Arno Eijgenraam
drs. Arno Eijgenraam
Actuaris, Rol Pensioenfondsen

De heer Eijgenraam is actuaris. Hij besprak of er in het komende pensioenstelsel voldoende kan worden geïndexeerd. Het bijbenen van een inflatie van 2% lukt net. De heer Eijgenraam refeerde aan onderzoek van Confident B.V. dat uitlegt waarom koopkracht van gepensioneerden in het nieuwe stelsel niet verbetert ten opzichte van het huidige stelsel:

https://www.confidentbv.nl/pensioenakkoord/koopkrachtbehoud-onderzoek/

 In 2008 is de AEX met 52% gedaald. Als we 50% van de pensioenpot in aandelen moeten beleggen om  gemiddeld een inflatie van 2% te kunnen bijbenen, dan daalt het pensioen in dat jaar met 50% van 52% = 26%.

Hoe aanvaardbaar is het als er af en toe een jaar komt waarin het pensioen met een kwart wordt gekort? Of zelfs als we de voorzichtigste beleggingsmix kiezen. Dan hebben we het over een 70/30 mix waarbij 70% van het vermogen wordt belegd in vastrentende waarden en 30% wordt belegd in aandelen. Hier verliezen we dus 30% van 52% van het pensioen. Dat is nog altijd 15%. Bij een voorzichtig beleggingsbeleid kan het pensioen wel een keer met 15% worden gekort.

En is dat dan het ergste? In de dotcom crisis van 2001 is de AEX zelfs van rond de 700 naar iets meer dan 200 gedaald. Reken maar uit. Over de huidige inflatie of inhaalindexatie zullen we het dan helemaal maar niet hebben.

De heer Eijgenraam bedacht een nieuw risicomodel: Risicobeheer op Lange Termijn (ROL). Het huidige Financieel Toetsingskader (FTK) voor pensioenfondsen bevat volgens de heer Eijgenraam belangrijke denkfouten die hij in zijn eigen model repareert. Bijvoorbeeld, de focus van het FTK op risico’s op de korte termijn terwijl de verplichtingen van pensioenfondsen tientallen jaren belopen. Verder definieert FTK risico als het risico dat het eigen vermogen van het pensioenfonds onder een bepaald niveau komt. Maar het belang van deelnemers is niet een zo groot mogelijk vermogen van het fonds; het belang van de deelnemer is gelegen in zijn pensioen.

De heer Eijgenraam stelt een financieel model voor dat is gebasseerd op specifieke kenmerken per pensioenfonds. Ieder pensioenfonds hanteert een rekenrente om de waarde van de verplichtigen mee te bepalen vanuit het begrotingsperspectief van het pensioenfonds: hoeveel geld is er nodig om de pensioenen in een jaar te kunnen uitkeren. Op basis van de begroting worden de benodigde beleggingen vastgesteld. Er geldt voor de zekerheid een buffer. Als die buffer in een jaar niet is gebruikt, kan de buffer worden aangewend om de pensioenaanspraken en -rechten te indexeren.

De heer Eijenraam is hierover in gesprek met Kamerleden. Hij zoekt via de stichting ROL donateurs om een juridisch, actuarieel en beleggingsdeskundig accuraat document voor een wetsvoorstel te kunnen indienen bij Kamerleden.

Meer informatie: info@rol-pensioenfondsen.nl

13:00

Communiceren over koopkracht en inflatie

mr. Eline Notenboom RPB
mr. Eline Notenboom RPB
Legal Consultant, HVG Law

Mevrouw Notenboom presenteerde hoe pensioenfondsen beleid kunnen maken om te communiceren over koopkracht en inflatie met hun deelnemers en gepensioneerden.

Inflatie betekent de toename van geld en krediet. Als de hoeveelheid geld en krediet toeneemt, neemt de waarde van het geld af. Een gevolg is prijsinflatie: de prijzen van diensten en goederen stijgen om te compenseren voor de waardevermindering van het geld als gevolg van inflatie.

Pensioenfondsen denken na hoe zij het beste aansluiting kunnen vinden bij de verwachtingen van deelnemers en gepensioneerden over hun koopkracht: wat kunnen zij nog kopen met hun pensioen, gegeven de prijsinflatie? Hierover denkt een pensioenfonds strategisch.

Communicatie geschiedt in reële termen. Dat betekent dat het duidelijk wordt voor deelnemers en gepensioneerden wat zij in werkelijkheid nog van hun pensioen kunnen kopen. Hiervoor moet een pensioenfonds bepaalde aannames maken. Het NIBUD biedt voor die aannames een goede, objectieve bron van informatie.

In het nieuwe stelsel krijgen deelnemers een persoonlijk pensioenpotje en een persoonlijke beleggingsmix (life cycle). Er is in de praktijk veel afstemming nodig tussen de administratie over de waarde van de beleggingen van een deelnemer en de waarde van het opgebouwde pensioen van de deelnemer. Die waarden zullen verschillen. Het is goed mogelijk dat naast het pensioenfonds ook de vermogensbeheerders gaan communiceren met de deelnemers.  

Bij de communicatie geldt dat pensioenfondsen aan méér verplichtingen moeten voldoen dan die volgen uit de Pensioenwet.

Meer informatie: eline.notenboom@hvglaw.nl

 

13:30

Wat betekent Prinsjesdag voor werkenden en gepensioneerden in 2023?

mr. drs. Michael Visser
mr. drs. Michael Visser
Wetenschappelijk medewerker, Nibud
Jasja Bos
Jasja Bos
Senior wetenschappelijk medewerker , Nibud

De missie van het Nibud is een Nederland zonder geldproblemen, waar iedereen kan rondkomen, nu en in de toekomst. Jasja Bos en mr. drs.Michael Visser presenteerden enkele inzichten rond koopkracht en inflatie vanuit huishoudperspectief.

Het NIBUD beschikt over een grote database die digitaal kan worden gekoppeld aan de systemen van pensioenfondsen en hun uitvoeringsorganisaties. Met relevant onderzoek over bijvoorbeeld gedragseconomie kunnen de gegevens van het NIBUD pensioenfondsen helpen bij het maken van hun communicatiebeleid inzake inflatie en koopkracht.

Meer informatie bij mr. drs. Michael Visser: mvisser@nibud.nl

14:30

Beursgenoteerde infrastructuur als bescherming tegen inflatie

Anthony Felton
Anthony Felton
Portfolio Manager, Macquarie

Anthony Felton van Macquarie besprak vanuit het perspectief van vermogensbeheer hoe pensioenfondsen het inflatierisico kunnen beperken. Hij ging in op de beleggingsmogelijkheden op gebied van beursgenoteerde infrastructuur. Bij dit type beleggingen wordt de prijsinflatie doorgegeven aan de eindgebruiker. De belegger wordt daarmee gecompenseerd voor het inflatierisico.

Hierbij gaat het om bedrijven die monopolist zijn op gebied van essentiële diensten, zoals de watervoorziening. Andere voorbeeld is de elektriciteitsvoorziening. Bij dit type bedrijven is de kasstroom sterk en verbonden met de inflatie.

Het gaat om wereldwijd 120 beursgenoteerde bedrijven met een waarde van 30 miljard dollar.

Pensioenfondsen kunnen overwegen om een deel van hun aandelenbeleggingen te alloceren aan deze bijzondere categorie van beursgenoteerde infrastructuur.

Meer informatie en contact: Niels.Oostenbrug@macquarie.com

15:00

Inflatie en vastrentende waarden

drs. Olaf van den Heuvel CFA
drs. Olaf van den Heuvel CFA
Chief Investment Officer en lid directie, Aegon Asset Management

De heer Van den Heuvel lichtte toe welke beleggingen op gebied van vastrentende waarden in tijden van inflatie interessant zijn voor pensioenfondsen.

De industrie heeft tegenwoordig minder kapitaal nodig dan vroeger. Veel is geautomatiseerd en er zijn veel efficiëntere productieprocessen. De industrie is ten opzichte van vroeger minder gevoelig voor veranderingen in de rente.

Ter bestrijding van inflatie beïnvloedt de Europese Centrale Bank ten opzichte van vroeger meer de markten, zoals hypotheken. Die categorie rendeert goed (20%). Ook beleggingen in Amerikaanse bedrijfsobligaties doen het goed (6%).

De heer Van den Heuvel stelde dat inflatie nu weliswaar hoog is maar op lange termijn waarschijnlijk binnen de perken blijft, naar 2,5% (schatting).

Voor meer informatie: marianne.hamerslag@aegonassetmanagent.com

 

15:30

De reële uitdaging van pensioen

Prof. dr. Roelof Salomons CFA
Prof. dr. Roelof Salomons CFA
Hoogleraar beleggingstheorie en vermogensbeheer, RUG

De heer Salomons besprak de invloed van inflatie op beleid van pensioenfondsen in het nieuwe stelsel. De achtergrond va de huidige inflatie is dat centrale banken en overheden de geldhoeveelheid lieten stijgen als bij een oorlogseconomie. Toen de centrale banken de rente lieten stijgen, bleven de overheden maar uitgeven.

Hij  gaf aan dat pensioenfondsen er verstandig aan doen om zelf hun life cycles te maken in plaats  van standaardproducten op de markt te kopen. Dat biedt de grootste kans om hun deelnemers te laten genieten van hun pensioen in het nieuwe stelsel, bijvoorbeeld om bepaalde beleggingen te kunnen toevoegen die niet standaard in de life cycles zitten zoals die worden aangeboden.

De heer Roelofs beval aan om de eigen portefeuille van het pensioenfonds tegen de verschillende life cycles aan te leggen en om stresstesten uit te voeren.

Het vereist kennis en kunde om over de life cycles effectief te communiceren, en om ze te administreren.

Voor meer informatie:  r.m.salomons@rug.nl

Sponsors

IVP dankt de volgende partijen voor het (financieel) mogelijk maken van dit evenement:

Hoofdsponsors
Medesponsors

Wat vond u van het evenement? We vernemen graag uw opmerkingen, lof en kritiek om onze activiteiten van goed niveau te houden.


Locatie